از تخیل تا علم
نقد و بررسی : مستند از تخیل تا علم میچیو کاکو، با شور همیشگیاش و استعداد عجیب در سادهسازی مباحث پیچیده، مستندی علمی-تخیلی ساخته که بسیار جذاب و دلنشین است.
آه فیلم انگاره. بله، فیلمی که به دلیل نام کارگردانش حسابی سر و صدا کرد. کریستوفر نولان، فیلم ساز جریان اصلی که امروزه کم نیز طرفدار ندارد و فیلم آخرش حسابی جوایز را درو کرده. این کارگردان در سال های اخیر آنقدر بزرگ شده که دیگر منتقدین گاها جرات نقد و ایراد گرفتن از او ندارند. حق هم دارند، مگر چند کارگردان در دنیا وجود دارند که این حجم از طرفدار را در پس خود داشته باشند؟ اما بیاید عینک تعصب خود را این بار کمی کنار بگذاریم و کمی منطقی تر نگاه کنیم. با کمی شجاعت عیار فیلم عجیب و غریب او را بسنجیم. ببینیم آیا این فیلم به واقع یک شاهکار است یا آشغال؟ یا چیزی بین این ها!
در ابتدا بگویم، قرار نیست از این فیلم تعریف کنم. اگر می خواهید نظر کلی مرا بدانید، خلاصه برایتان می گویم، این فیلم بد است! اگر طرفدار این فیلم هستید و حس می کنید نقد من شما را ناراحت می کند، شاید بهتر باشد این نوشته را همین جا رها کنید. اما اگر می خواهید کمی جهان بینی متفاوتی نسبت به نظر خودتان یا شاید عامه ی مردم را نظاره گر باشید، شاید از این سیاهه خوشتان بیاید. به نظر من نولان سوای ایردات فنی و تکنیکی در این فیلمش، از مفاهیم علمی نیز سواستفاده می کند.
بگذارید آب پاکی را همین ابتدا روی دستتان بریزم. فیلم های نولان، تمامیشان، آموزش علم نیست! شاید در برخی صحنه های میان ستاره ای سعی کرده به واقعیت علمی وفا دار باشد، اما بدانید فیزیک واقعی با فیلم نولان تفاوت دارد. فیلم های نولان آنچنان با داستان های ژول ورن یا اچ.جی. ولز تفاوت ندارد. چه بسا کمی مبتدی تر نیز هست. اما ژول ورن یا ولز از مفاهیم علمی سو استفاده نمی کنند. نولان در فیلمش، داستانی برای تعریف ندارد، شاید هم بلد نیست داستانی که در سر دارد را درست تعریف کند؛ من نمی دانم! ولی هر کدام که باشد، پشت این مغلطه قایم می شود که اگر داستان را نمی فهمید، به این خاطرست که مباحث علمی آن پیچیده است!
به عنوان یک فیزیک پیشه می گویم. مباحث علمی پیچیده نیستند مادامی که درست ارائه بشوند. حال مبحث آنتروپی که در حد قوانین نیوتن ساده و آب خوردن است. در این فیلم تعاریفی از آنتروپی و بحث زمان می شود که اصلا نمی دانم از کجا سر در آوردند! عجیب است که کیپ ثورن برنده ی نوبل فیزیک نیز به عنوان مشاور در پروسه ی این فیلم حضور داشته. مبحث آنتروپی با تقریب بسیار بالایی هیچ ربطی به آن چیزی که در این فیلم آمده ندارد. البته کارگردان حق دارد هر گونه که دوست دارد مفاهیم و ماجرا ها را تغییر دهد. بحث من سو استفاده از علم در جهت نابلدی در بیان داستان است که پیشتر گفتم.
وقتی بنیان است فیلمی ساخته شود، دو عنصر حیاتی است. یک داستان و دو شخصیت پردازی. مهم است که فرآیند روایت، صفر تا صد پرداخته شده باشد. این حرف من ابدا به این معناست که قصه نباید پر پیچ و تاب یا پیچیده باشد. شخصا سلیقه ی من سمت داستان های پیچ خورده تمایل دارد. اما اینجا اصلا داستانی وجود ندارد. تمام چیزی که مشاهده می شود آرزوی کودکانه ایست که به مدت چند ساعت آخته شده. ” یک محور زمانی که قرار است برود جلو، یک محور زمانی که می رود به سمت عقب و تهش قرار است این دو با یکدیگر برخورد کنند.” اصلا هم با علیت یا تمامی مباحث فیزیکی که این وسط به فنا می روند کاری ندارم، بلکه کل فیلم همین است. حلا آن وسط دو تا انفجار و یک هواپیما و کلی موسیقی پر سر و صدا هست. و مغلمه ای از تعاریف قلمبه سلمبه ی علمی که قرار است داستان ننوشته ی کارگردان را پر کند که مبادا ما فکر کنیم کارگردان داستانی در دست ندارد.
برای اینکه واضح کنم چقدر داستان این فیلم بی در و پیکر است به پاره ای از شروع فیلم توجه کنید. ما یک کاراکتر اصلی داریم، که برای یک ماموریت بزرگ انتخاب می شود. ولی نکته ی فوق العاده سر درد آور! چطور این فرد باید برای این ماموریت مهم انتخاب شود وقتی تا چند دقیقه ی پیش یک ماموریت نسبتا ساده ای را با شکست رو به رو کرده! چرا باید کسی را مسئول این پروژه ی مهم بکنی وقتی در ماموریت قبلیش تا مرگ پیش می رود و هیچ دستاوردی نداشته! برای همین است می گویم نولان فقط سعی کرده با اصطلاحات دهن پر کن علمی و سردرگمی مخاطبانش، این حفره ها را بپوشاند! چرا هر کس می تواند با ساخت عبارات ناموزون داستانی بسازد که هیچ کس ازش سر در نیاورد و حسابی هم مورد شماتت و هجمه قرار می گیرد. اما چرا نولان بابت این مورد ستایش می شود؟
شخصیت پردازی همیشه جزو نقاط ضعف فیلم های نولان بوده. اکثرا هم منتقدین نفس دار سر این مهم به او ایراد وارد کردند. اما این بار نولان دیگر حسابی دهن کجی می کند، در این فیلم حتی شخصیت اصلی داستان او اسم ندارد! ما بقی شخصیت ها هم که فقط آدمک هایی هستند که دیالوگ می گویند و لا به لای جلوه های ویژه می روند و می آیند. جدا چرا انقدر به این موضوع عطش داریم که یک کرگردانی با مبهم گویی کاری کند که ما نفهمیم. اصلا چرا باید بابت نفهمیدن چیزی دست بزنیم و او را تشویق کنیم؟
ایرادات فنی فیلم هم که بسیار فاحش هستند. کات های خارج از تعریف اصولی. تدوین فوق العاده فاجعه بار. موسیقی متن پر سر و صدا و اعصاب خورد کن. نور پردازی های خسته کننده. جغرافیای تعریف نشده. دیالوگ های سطح پایین و ابتدایی. می توانم توماری از شکوایه بنویسم که البته در اینجا نیامدیم که ایرادات را پشت سر هم بگویم. هدف این بود کمی از هیجانات حول نام بزرگ نولان دور شویم و کمی با دقت باز دیگر فیلم او را بررسی کنیم. حالا باز از شما می پرسم، بعد از این مو شکافی، به نظر شما این فیلم در شان بیینده و یا حتی اسم بزرگ نولان بوده؟
نقد و بررسی : مستند از تخیل تا علم میچیو کاکو، با شور همیشگیاش و استعداد عجیب در سادهسازی مباحث پیچیده، مستندی علمی-تخیلی ساخته که بسیار جذاب و دلنشین است.
نقد و بررسی : مرد فضایی این فیلم به شدت شما را کنجکاو می کند. در هر لحظه منتظر یک شگفتی هستید. اول فیلم حس می کنید قرار است راجع
نقد و بررسی : لذت دانایی مطمئنم این برنامه یکی از پر خاطره ساز ترین برنامه ی علمی نوجوانان دهه ی هفتاد و هشتاد بوده است. یک برنامه علمی با
نقد و بررسی : ریک و مورتی (فصل دوم) فصل دوم ریک و مورتی، که در سال ۲۰۱۵ پخش شد، دنبالهای نه چندان درخور برای این سریال تحسینشده بود. در
نقد و بررسی : پروفسور بالتازار یک نوستالژی جذاب برای دهه شصت و پنجاه. قطعا بعد از تماشای برنامه های کودک و کارتون های ماجراجویانه و طنز، حال دیدن یک
نقد تخصصی : مستند به سوی کرمچاله با مورگان فریمن (فصل دوم) فصل دوم مستند به سوی کرمچاله یک جهش به سمت جلو است. موضوعات این فصل، از فصل قبل
نقد و بررسی : گرانش فیلم گرانش، فیلمی پر از جلوه های ویژه. شاید ساده ترین راه نزدیک شدن به تجربه ی یک فضانورد بارگیری همین فیلم و تماشای آن
نقد و بررسی : ریک و مورتی (فصل اول) ریک و مورتی… اثری که شاید امروز به دلیلی شلوغی بازار سرگرمی فانتزی زود فراموش شود. ولی قطعا آیندگانی به سراغش
نقد و بررسی : سریال سفرهای علمی اتوبوس جادویی مدرسه که درایران با نام سفر های علمی مشهور است، تا کنون بهترین انیمیشن علمیست که برای کودکان ساخته شده. نسخه
نقد و بررسی : مستند سمفونی فیزیک مستند سمفونی فیزیک در دو قسمت تحت عنوان ساخت صدا و کاربرد صدا تولید شده. مجری و کارگردان این مستند “هلن چرزسکی” یکی
نقد تخصصی : بمب شبیه به مستند نیست. در مستند نیز خواهان نمایش سکانس های پر هیجان نیستیم. در مستند هم ترسی از هیچ زیاده روی نیست. در مستند باید
نقد و بررسی : سریال چرنوبیل سریال چرنوبیل بی شک یکی از موفق ترین فیلم هاییست که در زمینه تراژدی عمیق فاجعه های انسانی با مضمون فجایع هسته ای ساخته شده
نقد تخصصی: مستند تار و پود کیهان خانم ها و آقایان، این شما و این مستند مورد علاقه ی من (میلاد نادمی). مستند هایی که به جریان اصلی فیزیک می
نقد تخصصی : سریال ماجراجویی های جیمی نوترون جیمی نوترون شخصیتی است که با طراحی جالبش، توجه هر بچه ای را جذب می کند! کله ای شبیه به بادام زمینی
نقد تخصصی : نابغه (فصل اول) شروع طوفانی دارد. البته وجود کارگردانی خبره به نام ران هاوارد در تیم تولید چنین چیزی را هم متوقع می سازد. شخصیت انیشتین به
نقد تخصصی : مستند کیهان ادیسه ی فضا-زمان اگر به جلوه ی ویژه، روایتگری ادبیانه و شاعرانه و قصه های تاریخ علم علاقه مند هستید پیشنهادی که پیش روی شماست
نقد تخصصی : مستند سفر به درون دنیا با استیون هاوکینگ یکی از بهترین مستنداتی که دیده ام! یک مجموعه مستند کوتاه سه قسمتی به سلیقه ی فیزیکدان فقید استیون
نقد تخصصی : مستند به سوی کرمچاله با مورگان فریمن (فصل اول) مستندی علمی-فلسفی که با شجاعت به سراغ پاسخ های عمیق می رود و از دانشمندان بزرگی چون لی